Ośrodki

Przełom, położony w odległości 300 m na wschód od ,,Przecinki" (przystanek 5), to miejsce, w którym Przemsza płynie w poprzek doliny, aż do południowej skarpy. Bór sosnowy z wysoczyzny przechodzi bezpośrednio w łęgowe szpalery olch. Żyje tu bardzo dużo gatunków ptaków typowo leśnych, jak i związanych z otwartymi szuwarami i trzcinowiskami. Olchy i wierzby sq odpowiednimi drzewami dla dzięciołów, które w miękkim drewnie bez trudu wykuwają dziuple. Dlatego występują tu: dziuplaki dzięcioł duży, zielonosiwy, dzięciołek, muchołówka szara, bogatka, modraszka. Żyją tu także ptaki zarośli wierzbowych, jak: remiz, strumieniówka, dziwonia i słowik szary. Przystanek w „Przełomie" jest przede wszystkim miejscem obserwacji bobrów, a raczej śladów ich żerowania na ściętych osikach. Tu także często buchtują dziki i wędrują łosie.

Od południowego stoku doliny Przemszy, w odległości 1 km od Lip Dobieckich, odchodzi stara, zarośnięta grobla, oddzielająca rzekę od dawnego, już nieistniejącego stawu. Występują tu bardzo zróżnicowane siedliska, od suchego boru chrobotkowego na wysokich piaszczystych wydmach, przez nadrzeczne wilgotne łęgi do rozległych połaci trzcinowisk. Rosną tu charakterystyczne dla zespołów wodnych rośliny, takie jak: trzcina, kosaciec żółty, wierzba purpurowa, chmiel i psianka słodkogórz. Trzcinowisko to miejsce występowania bogatego zespołu ptaków: trzciniaka, trzcinniczka, rokitniczki, potrzosa, kszyka, wodnika i błotniaka stawowego. W oczkach wodnych dawnego stawu tokują żaby: moczarowa i trawna oraz ropuchy szare. Tu wreszcie kryją się na dzienny odpoczynek łosie, największe zwierzęta w dolinie Przemszy i Białej.

Widoczna tu kapliczka pochodzi z XIX wieku i jest pozostałością po majątku Dobieckich. Stąd też wzięły swoją nazwę pomnikowe lipy. Lipy te stanowią centralny organizm grupujący wokół siebie wiele gatunków owadów, gryzoni, nietoperzy i ptaków. Z tych ostatnich możemy zaobserwować tu m.in. zamieszkujące dziuple dzięcioły i szpaki, a spośród owadów, zwłaszcza w porze kwitnienia lip - roje brzęczących pszczół i szerszenie. Na pobliskich łąkach spotkać można drapieżniki: pustułkę i myszołowa polujące na drobne ssaki.

Linia wysokiego napięcia jest elementem obcym w naturalnym krajobrazie, ale dzięki prowadzonym tu przecinkom powstały swoiste ciągi ekologiczne pochodzenia antropogenicznego. Wnikają nimi rośliny odkrytych ugorów, takie jak: macierzanka piaskowa, rozchodniki, szczodrzeńce i dziurawce, w ślad za nimi niektóre zwierzęta, jak na przykład: trznadel, cierniówka i makolągwa. Z brzegu skarpy doskonale jest widoczna dolina Przemszy i trzcinowiska opuszczonego stawu. Do zespołu już wymienionych ptaków trzcinowisk należy dodać gatunki związane z terenami otwartymi, jak: potrzeszcz, dzwoniec, kulczyk, gąsiorek, pliszka żółta i pokląskwa oraz borami sosnowymi, jak: lerka, czubatka, sosnówka, pierwiosnek, mysikrólik, dzięcioł duży i sójka.

Jesteśmy w pobliżu zachodniego skraju Pustyni Błędowskiej. Niestety niewiele już po niej zostało. Ubogie piaski zalesiono sosną i wierzbą kaspijską. W runie pojawiły się porosty i rośliny pionierskie, takie jak: macierzanka piaskowa, rozchodnik ostry, szczotlicha siwa, strzęplica modra czy czerwiec roczny. Spośród ptaków możemy tu spotkać m.in. skowronka, świergotka łąkowego i trznadla. Owady reprezentują tu m.in. drapieżne trzyszcze i mrówkolwy. Możemy też natknąć się na tropy bytujących w pobliżu łosi. Kontynuując wędrówkę po ścieżce, mamy do wyboru drogę wzdłuż rzeki lub przez bór sosnowy.

Rozciągająca się przed Państwem panorama obejmuje rozlewiska rzeki Białej. Malowniczo prezentują się kępy turzycy prosowatej oraz łany bobrka trójlistkowego i tataraku. Żyje tutaj duża populacja zielonej żaby wodnej. Z ptaków można zaobserwować krzyżówkę, czajkę, pliszkę siwą i znacznie rzadsze: samotnika, piskliwca, sieweczkę rzeczną i dziwonię. Wiosennymi wieczorami słychać słownika szarego. Pojawia się też tutaj nutria, gryzoń obcy w naszej faunie, lecz od kilku lat zadomowiony na rzece Białej. Prawdopodobnie uciekinier z niewoli.