Ośrodki

Szczegóły
Kategoria: Ośrodki

W różnych częściach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej można spotkać kserotermiczne gatunki roślin, które rosną w niektórych lasach i zaroślach oraz dominują w murawach, szczególnie na podłożu wapiennym i lessowym, w miejscach silnie nasłonecznionych. Kiedyś takie siedliska były bardzo popularne na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, a obecnie ograniczają się do niewielkich, zazwyczaj izolowanych obszarów. Murawy kserotermiczne określa się mianem siedlisk półnaturalnych ponieważ ich występowanie związane jest ściśle z gospodarczą działalnością człowieka na Jurze. Powstanie siedlisk kserotermicznych jest ściśle związane ze sposobem użytkowania terenu. Do XX wieku na obszarze Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej użytkowano tereny przemiennie jako pola orne i pastwiska, co ułatwiało migrację wielu gatunków muraw, które preferują miejsca z odsłoniętą glebą. Po II wojnie światowej, na przestrzeni kilkudziesięciu lat procesy charakterystyczne dla krajobrazu rolniczego przestały funkcjonować. Zaprzestanie regularnego wypasu spowodowało wzrost zjawiska sukcesji, co doprowadziło do zarastanie muraw kserotermicznych. W celu odtworzenia zbiorowisk muraw kserotermicznych stosuje się zabiegi o takiej samym lub podobnym oddziaływaniu na roślinność, jak tradycyjne metody użytkowania ziemi stosowane do XX wieku. W latach 2012-2016 na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego prowadzi projekt LIFE11/NAT/PL/432 pn. „Ochrona cennych przyrodniczo siedlisk nieleśnych, charakterystycznych dla obszarów Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd", którego głównym zadaniem jest przywrócenie oraz poprawa kondycji siedlisk muraw kserotermicznych. W obrębie Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd znajduje się Dolina Wodąca. Jest to teren, w którym zaznacza się ingerencja człowieka. Obok krajobrazu o charakterze naturalnym znajdziemy więc krajobraz przekształcony przez człowieka. Odnaleźć można także w parku krajobrazowym przykład krajobrazu pośredniego. Są to lasy, których skład gatunkowy drzewostanu odbiega od typowego dla danego siedliska, a w którym runo leśne jest w dużym stopniu naturalne Na Szlaku Orlich Gniazd leży średniowieczny zamek Smoleń" - największa atrakcja rezerwatu „Smoleń". Dolina Wodąca z górującymi ponad nią ruinami zamku przedstawia walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe. Do osobliwości krajobrazowych należą tu charakterystyczne, kopulaste, odosobnione wzgórza zbudowane z wapieni górnej jury, na których skały są szczelnie otulone lasem. Środowisko Doliny Wodącej było od tysiącleci terenem zainteresowania naszych przodków, czego dowodem są liczne stanowiska archeologiczne. W okolicach Smolenia skały łączą się w większe grupy i tworzą interesujący łuk wzgórz zwany Skałami Smoleńskimi. Znajduje się tu znaczna ilość jaskiń i schronisk skalnych w przeszłości zasiedlanych przez ludzi. Na trasie ścieżki jest umiejscowionych 8 przystanków - miejsc szczególnie ciekawych pod względem geologicznym, archeologicznym i przyrodniczym Długość trasy wynosi około 3 km, przybliżony czas przejścia 1h 30 min.

Szczegóły
Kategoria: Ośrodki

Na stromych , silnie nagrzewanych, południowych stokach wzgórz, gdzie warstwa gleby typu rędzina jest stosunkowo płytka, buki osiągają niewielką wysokość, a ich pnie są często pokrzywione. Jest to stosunkowo najbardziej prześwietlony typ buczyny, dlatego znajdują w niej dogodne warunki bytowania niektóre bardziej światłolubne gatunki roślin, np.: miodownik melisowaty, dzwonek brzoskwiniolistny, konwalia majowa oraz dekoracyjne storczyki: buławnik mieczolistny i buławnik czerwony. Taki typ lasu nosi nazwę ciepłolubnej buczyny storczykowej. W przeciwieństwie do oglądanych wcześniej typów buczyn, występuje w niej luźna warstwa podszytu składająca się głównie z trzmieliny, derenia i głogu.

Szczegóły
Kategoria: Ośrodki

Naturalne   ukształtowanie  terenu  Wyżyny  Krakowsko-Wieluńskiej sprzyjało wznoszeniu budowli o  charakterze  obronnym,  takich  jak grodziska, zamki i strażnice. Jak  dowiodły  badania archeologiczne widoczne   w  tym  miejscu  wały  ziemne,  zwane  przez  miejscową ludność  okopami szwedzkimi, są pozostałością przedhistorycznego grodziska   obronnego   zamieszkiwanego   w    VIII    i    IX    wieku, a powtórnie w XI i  XII   wieku   n.e.   W   skalistej   części    wzgórza urywającej się  przepaścią w kierunku doliny Wiercicy znajdował się tzw. gródek o  powierzchni 1140 m². Tu miał swoją siedzibę władca. Poniżej    znajdowały   się   dwa   przedgrodzia,   każde   ogrodzone oddzielnym   wałem   ziemnym   wzmocnionym    kłodami    drewna. Przedgrodzia   oddzielone   są   od  gródka  fosą  oraz  dodatkowym wałem zbudowanym z kamieni i drewna. W gródku i przedgrodziach pobudowane były domy mieszkalne i gospodarcze.

Szczegóły
Kategoria: Ośrodki

Źródła Zygmunta wraz ze  źródłami  Elżbiety  stanowią  największy system  wywierzysk  na  obszarze  zlewni  Wiercicy.  Nazwy  nadał źródłom  poeta  Zygmunt  Krasiński,  który  uczcił   w   ten   sposób swego syna, również Zygmunta i  córkę  Elżbietę.   Ilość  czynnych wypływów   źródeł   Zygmunta   zmienia   się   na   przestrzeni   lat. Aktualnie    woda   wypływa   z   10-ciu   szczelin.   Zimne,   dobrze natlenione  wody  źródliska  mają  swoją  specyficzną  faunę.  Żyją tu  m.in.  liczne  wypławki   kątogłowe,   larwy   jętek   oraz   ślimak źródlarka  karpacka.  Do niedawna  występował wypławek alpejski, który   wyginął   na  skutek   zaniku  wypływów  zasilających  górną misę  źródliska.  Piaszczyste  łachy  w  korycie rzeki Wiercicy nieco poniżej źródeł porasta zespół roślinny  złożony z rzeżuchy gorzkiej, mięty wodnej.

Szczegóły
Kategoria: Ośrodki

To malownicze zgrupowanie skałek zostało tak  nazwane przez Zygmunta Krasińskiego. Wysokie, osiągające 15 m bloki skalne porozcinane    są    głębokimi     szczelinami.   Przez   szczeliny przerzucone były niegdyś kładki  drewniane.  Diabelskie  Mosty są typowym przykładem  ostańców  zbudowanych  z   wapienia skalistego.  Wapienie   skaliste   jako   najbardziej  odporne  na wietrzenie zostały wypreparowane z innych  skał  węglanowych w    wyniku   procesów    wietrzenia   trwających   od   momentu wydźwignięcia  osadów  górnojurajskich  w  górnej  kredzie   do dnia dzisiejszego.  Obecnie   tworzą   w   krajobrazie   jurajskim kulminacje w postaci charakterystycznych białych skałek.

Szczegóły
Kategoria: Ośrodki

Na żyznych glebach brunatnych pokrywających północne stoki wzniesień jurajskich rozwija się żyzna buczyna sudecka. Gatunkiem charakterystycznym dla tego zbiorowiska leśnego jest żywiec dziewięciolistny. Towarzyszą mu inne rośliny górskie, które przetrwały tu od czasów zlodowaceń. Do tych reliktowych gatunków należą czosnek niedźwiedzi, pluskwica europejska, śnieżyczka przebiśnieg, paprotnik kolczysty i narecznica górska.